با گذشت چهار ماه از سال تحصیلی 91- 90

و با ورود به بهمن ماه تلاش شد تا در حد توان و با توجه با امکانات موجود و نیازهای گوناگون دانش آموزان فعالیت ها و آموزش های متفاوت،متنوع و مفیدی جهت بالا بردن سطح شناخت،حواس و حرکت،خودیاری و نیز تقویت روحیه و شادابی آنها انجام گیرد.خلاصه ای از برخی اقدامات انجام گرفته توسط اینجانب که در مرکز آموزش استثنایی نشاط بوده است به شرح ذیل می باشد:

_ آموزش مهارت های خودیاری مانند بیرون آوردن لباس،بیرون آوردن کیف و آویزان کردن آنها،بیرون آوردن کفش و جوراب و پوشیدن آنها.همچنین مهارت هایی مثل خوردن میوه و غذا تا حد امکان بصورت مستقل.آنچه در این میان قابل ذکر است آموزش مهارت هایی است که در آن دانش آموز به بیان خواسته های خود می پردازد به این ترتیب که درخواست های خود را که شامل نیاز به آب و دستشویی است از طریق آموزش دریافت می کنند.بدین نحو که تصاویر هر دانش آموز در حین آب خوردن یا هنگام دستشویی رفتن تهیه شده و در دسترس آنها قرار گرفته است. دانش آموز هر زمانی که نیاز به آب یا دستشویی دارد با آموزشی که دیده تصویر خودش را که با آهنربا روی صفحه فلزی چسبیده برمی دارد و به مربی می دهد و به این صورت درخواست های خود را مطرح می کند.

   دانش آموز درخواست آب را با برداشتن تصویر مربوطه بیان می کند.

    _ آموزش توجه و تمرکز و سعی در بالا بردن سطح آن از طریق اقداماتی نظیر مهره نخ کردن،ضربه زدن به    توپ های متحرک و آویزان،نقاشی روی آینه،کار با مکعب هوش،رنگ کردن با استفاده از شابلون،شوت کردن و زدن توپ به هدف ثابت یا دروازه.(البته نکته قابل ذکر در اینجا اینست که بعضی از فعالیت های ذکر شده بخاطر کارایی بالایشان در سایر مهارتها نیز قابل اجرا و تکرارپذیر است)

                           دانش آموز با تمرکز به توپ های متحرک ضربه می زند. 

  _ آموزش مهارت های شناختی مانند شناخت اعضای بدن و تصاویر مربوط به آن و تمرین و تکرار آن جلوی آینه،روی صورت عروسک و روی چهره سایر دانش آموزان.تشخیص و طبقه بندی رنگ ها از طریق کار با مهره ها و جدا کردن آنها،نخ کردن مهره های مثل هم از نظر شکل و رنگ با توجه به این مورد که به نوع رنگ ها به هیچ وجه کاری نداریم بجز رنگ آبی که در حال آموزش آن هستیم.آموزش حیوانات با استفاده از تصاویر آنها و صداهای برخی از حیوانات.آموزش میوه با استفاده از تصاویر و مثال های مجسم مانند سیب و پرتقال و موز و سایر میوه هایی که می توان به رویت دانش آموزان رساند.

                       دانش آموز تصویر حیوان مورد نظر را در بین چند تصویر پیدا می کند.

_آموزش های ارتباطی نظیر همکاری و ارتباط دانش آموزان در حین انجام کاری خاص مثل زمانی که دانش آموزان مشغول نخ کردن مهره ها هستند.یکی از دانش آموزان مهره را به دوست خود می دهد و نفر دوم مهره ای را که دریافت کرده نخ می کند.یا هنگام خوردن صبحانه و یا میوه که یکی از مهمترین زمانهای برقراری ارتباط و تعامل بین دانش آموزان است بدین صورت که از بچه ها میخواهیم قطعه ای از میوه ویا لقمه ای از نان را به دیگر دوست خود بدهد.از دیگر راه های برقراری تعامل و ارتباط می توان به کمک کردن و حمایت دانش آموزان توانمندتر به سایر بچه هایی که از لحاظ جسمی و حرکتی با مشکل روبرو هستند اشاره کرد. در این مواقع این دانش آموزان دوستان خود را در مواردی مثل بلند شدن، نشستن،تاب خوردن و ... یاری می کنند.البته آنچه در برنامه ی ارتباطی و تعاملی بسیار حایز اهمیت است برقراری ارتباط چشمی در این دانش آموزان است که با راهکارها و روش های متفاوتی مثل چسباندن عکس های فانتزی روی صورت مربی برای جلب توجه آنها و برقراری ارتباط انجام می گیرد.

  _ آموزش های حسی - حرکتی که باتوجه به اختلال جسمی اکثر دانش آموزان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.آموزش و تمرین مهارتهایی نظیر رکاب زدن با سه چرخه،راه رفتن روی مسیر باریک،غلطیدن روی زمین،عقب عقب راه رفتن،از روی ارتفاع کوتاه پریدن،ضربه زدن به اهداف متفاوت،بالا و پایین رفتن از روی پله و موانع گوناگون با اشکال و اندازه های مختلف،قیچی کردن کاغذ و همچنین تمرین مهارت های ریز و ظریف در کنار مهارت های درشت مثل کار با پازل و نیز مهارت های دست ورزی نظیر کار با خمیر،پاره کردن کاغذ و ... .

  _ تحریک حواس مختلف بدن و تقویت آنها با تمرین و تکرار مستمر نظیر تقویت و تحریک حس بینایی از طریق بازی و تمرین در اتاق تاریک و تعقیب اهداف متحرک توسط نور چراغ لیزر در اتاق تاریک و انعکاس نور و آینه در حیاط مدرسه و فعالیت های متفاوت دیگر.

تقویت و تحریک حس بویایی با استفاده از بوهای متفاوت مانند:عطر،گلاب،سرکه،قهوه،الکل و ... .             همچنین تشویق دانش آموزان به بو کردن اشیا مختلف در محیط پیرامون مثل میوه هایی که می خورند،خمیری که با آن بازی می کنند و ... .

تقویت و تحریک حس چشایی از راه استفاده از مزه های مختلف مثل نمک،شکر،آب لیمو،قهوه،سرکه و ... .

تحریک و تقویت حس لامسه نظیر لمس اشیا نرم و زبر مثل کاموا،پارچه پشمی،برس،کاغذ سمباده واجسام گرم و سرد مثل آب گرم و یخ و همچنین بازی در استخر توپ و ضربه زدن به بدن با استفاده از توپ های نرم و ابری.

_ جهت تقویت روحیه دانش آموزان و بالا بردن نشاط و شادابی آنها در طی برنامه روزانه بازی نقش مهمی دارد به همین جهت در برنامه آموزشی،ساعاتی را به تاب و سرسره بازی،توپ بازی،تفنگ بازی،ماشین بازی،بازی با دوستان و...اختصاص داده می شود.

با استفاده از همین امر(بازی کردن) و اولویت بندی علایق دانش آموزان برای آموزش پکس استفاده ی مفید و مأثری می شود.آموزش پکس یکی از برنامه های اساسی و مهم سیستم آموزشی اوتیسم است که توجه خاص و ویژه ای به آن مبذول شده است.این قسمت از برنامه با توجه به علائق و سلائق دانش آموزان و بطور مستمر و مکرر انجام        می شود.

برای بهتر انجام شدن فعالیت ها و نتیجه بخش بودن آن با توجه به توانایی ها و مشکلات هریک از دانش آموزان برای تک تک آنها و بصورت مجزا مواردی در نظر گرفته می شود و در چک لیست هایی که مختص به هر     دانش آموز است یاداشت می شود.با ذکر این نکته که این چک لیست ها در ابتدای هرماه تعویض می شود و فعالیت ها و مهارتهایی که دانش آموز در آن به حد مطلوب رسیدند با فعالیت هایی که مکمل آن و در سطح بالاتری هستند جایگزین می شود و فعالیت هایی که هنوز نیاز به تمرین و تکرار دارند تا به حد قابل قبول برسند،تکرار             می شود.موارد کار شده در طول ماه بطور نمونه با ذکر تاریخ و نحوه عملکرد ثبت می شود که بطور کیفی         (خ خ:خیلی خوب- خ:خوب- ق ق:قابل قبول- ن ت:نیاز به تلاش بیشتر)است.همچنین در کنار چک لیست برگه ثبت آموزش پکس نیز وجود دارد که در آن نیز نحوه ی همکاری و عملکرد دانش آموزان با توضیح مختصری نوشته    می شود.(نمونه ای از فرم تکمیل شده ضمیمه گزارش شد).

در انتها از خداوند منان خواستار توان و نیروی افزون برای خدمت صادقانه به فرزندان پاک و فرشتگان زمینی هستم.

نگاشته شده توسط: زینب السادات توکلی ، آمادگی مقدماتی اوتیسم ، آموزشگاه نشاط یزد

بهمن ماه 90